Quản trị tài năng và văn hoá doanh nghiệp theo phong cách Vua Tàu Thuỷ Bạch Thái Bưởi
Sử dụng nhân tài và phát huy văn hoá doanh nghiệp của doanh chủ dân tộc và quý tộc Bạch Thái Bưởi dưới góc nhìn quản trị doanh nghiệp thời hiện đại.
“Một cái gương cho thương giới nước ta”. Đó là tựa đề bài viết của tác giả Thượng Chi, bút danh của nhà nho học giả Phạm Quỳnh (1892-1945), đăng trên Nam Phong Tạp Chí – số 28, từ trang 318, xuất bản tháng 12 năm 1919 tại Hà Nội, ví nhà công nghiệp Bạch Thái Bưởi (1874-1932) sánh tầm “vua bể”, “vua thép” Âu Mỹ cùng thời. Nhờ có bài báo này mà chúng ta biết cụ thể cơ ngơi hoành tráng và sự nhộn nhịp tại các các sở tàu và nhà máy đóng tàu Giang Hải Luân Thuyền Bạch Thái Công Ty hay gọi tắt là Bạch Thái Công Ty tại Hải Phòng lên tới 1000 người, chia ra nhân viên làm bàn giấy văn phòng và thợ làm dưới nhà máy đóng tàu bên bờ Sông Cấm.
Tính ra cả xứ Bắc Kỳ, Giang Hải Luân Thuyền Bạch Thái Cty có tới 1415 người làm, quản lý Tây và Ta, vận hành 25 con tàu khắp Bắc Kỳ, vừa hạ thuỷ tàu Bình Chuẩn chạy tuyến Bắc Nam ven biển, các tàu vận tốc trung bình 8 hải lý/một giờ, tổng các tàu có đầy đủ số liệu, tên tàu cụ thể phục vụ 6.643 hành khách, những người chủ chốt làm đại diện là người Việt nam ta cả như ông Lã Quý Chấn, đại diện Công Ty ở Nam Định, ông Nguyễn Văn Thịnh đại diện tại Hà Nội, ông Nguyễn Văn Phúc, chủ trì coi nhà máy tại Hải Phòng, là kiến trúc sư trưởng, thiết kế, đóng mới tàu Bình Chuẩn lừng danh, và sáng tạo nối dài các tàu.
Con người cụ là doanh chủ Việt Nam có văn hoá, có tâm yêu thương, trí tuệ, có tư tưởng và lòng bao dung. Bởi vì “nhân tài” có năng lực, có mong muốn, cam kết và phù hợp với doanh nghiệp được thoả sức vẫy vùng khi được tin tưởng trao nguyền, người tài là tài sản vốn quý nhất của doanh nghiệp là những người tài năng, có đam mê, có ý chí mạnh mẽ; muốn đứng đầu những người này thì người doanh chủ phải có tâm, tầm, tài trí, dũng, công minh, liêm chính, có tố chất lãnh đạo rất cao, có năng lực dẫn dắt rất “giỏi” và tầm nhìn xa trông rộng thu phục nhân tâm, kinh doanh chính đạo cuộc đời, ngoài lợi nhuận sự thịnh vượng tài chính còn là tinh thần dân tộc lớn lao cao cả hơn lợi nhuận.
Vẫn theo cụ Phạm Quỳnh báo Nam Phong vào thời điểm năm 1919, Bạch Thái công ty đã sở hữu 25 tàu lớn nhỏ, chạy trên khắp các sông ở Bắc Kì và Trung Kì, ngoài ra công ty còn có 20 chiếc sà lan. Mỗi năm công ty chạy khoảng 5.000 chuyến khứ hồi, 17 tuyến tàu ngược xuôi ngọn nguồn các con sông Bắc Kỳ, với 1,5 triệu lượt hành khách và 15 vạn tấn hàng hoá. Công ty của Bạch Thái Bưởi đã tạo việc làm cho 1.415 người.
Bài báo kết luận: “Chắc chắn sau này có lẽ còn nhiều người kỳ tài, kiệt xuất hơn ông nữa, nhưng hiện nay thời ông cũng đã đáng làm một cái gương chung cho cả thương giới nước ta vậy. Ông thật là làm vẻ vang cho giống nòi ta và rửa được cho ta cái tiếng rằng dân nước An Nam không có tư cách làm được sự buôn bán to. Ước gì trong nước được răm người như ông, thì cái vấn đề chấn chỉnh thương trường lo gì mà chẳng giải quyết được”.
Doanh chủ Bạch Thái Bưởi có những phẩm chất lãnh đạo kỳ tài, triết lý kinh doanh nhân bản, văn hoá doanh tự nhiên như vốn có, nghệ thuật dụng nhân như dụng mộc, tinh thần kiên tâm, kiên định và kiên cường vượt nghịch cảnh, trên hết là khát vọng độc lập, thống nhất nước nhà bằng dân quốc phú cường. Ngay thời bấy giờ, tài kinh doanh, quản trị người tài, dùng uy tín cá nhân và ảnh hưởng tầm quốc gia dân tộc, thu hút nhân tài cả Tây và Ta chia sẻ giá trị văn hoá doanh nghiệp chân thật tự nhiên, cho thấy khả năng dùng người giỏi, sức mạnh dân tộc trong cạnh tranh phi thị trường, văn hoá soi đường doanh chủ minh doanh, con người là vốn quý của doanh nghiệp và kinh doanh dựa vào con người, đồng bào mình ủng hộ sẽ thắng.
Ngày nay kinh doanh hiện đại mới chú trọng nhiều đến văn hoá doanh nghiệp, kinh doanh bền vững ESG, trải nghiệm nhân hạnh phúc, lấy khách hàng làm trung tâm để thoả mãn họ trên từng điểm chạm của trải nghiệm. Kinh doanh tử tế từ tâm, phụng sự đồng bào. Văn hoá kinh doanh có tinh thần doanh chủ văn hoá, tinh thần dân tộc, có đạo kinh doanh riêng, có bản sắc và sự tự hào doanh chủ và nhân viên.
Văn hoá doanh nghiệp có phần hữu hình, vô hình và phần giá trị chia sẻ ấy là giá trị cốt lõi, có tầm nhìn, sứ mệnh, con đường riêng khác biệt hoá để dẫn dắt doanh nghiệp ra biển lớn, cộng sự, tổ chức, đồng bào tới thành công và hạnh phúc bằng tinh thần quý tộc Việt : thành tín, đạo nghĩa và trách nhiệm. Sứ mệnh lớn nhất của doanh chủ hay đạo kinh doanh tốt đẹp đó là sứ mệnh phụng sự vị nhân sinh vì đồng bào, cạnh tranh tới thắng tư sản mại bản người Hoa có tiền và người Pháp có quyền và “dân quốc phú cường giành độc lập.”
Văn hoá doanh nghiệp cụ Bạch Thái Bưởi chính là kinh doanh tử tế, vương đạo cuộc đời doanh chủ, chú trọng trải nghiệm khách hàng nội bộ, đoàn kết nghìn người như một, văn hoá doanh nghiệp mạnh, uy tín nhân hiệu và thương hiệu tàu Bưởi, thoả mãn khách hàng bên ngoài doanh nghiệp, thậm chí vượt mong đợi như giải trí trên tàu để tạo tạo marketing truyền miệng cả nước là bí mật thành công kinh doanh cụ hồi đầu thế kỷ 20.
Khi nhận định về cụ, hội Khai Trí Tiến Đức cho rằng: Cụ là một bậc vĩ nhân đất Bắc, một bậc trượng phu nơi thương trường mà cuộc đời của cụ đáng phô bầy cho quốc dân, sự nghiệp của Cụ đáng làm gương cho các nhà buôn bán noi theo. Ứng Hoè Nguyễn Văn Tố trong Hội truyền bá chữ quốc ngữ viết về Bạch Thái Bưởi trong tạp chí Đông Thanh: Bậc anh hùng kinh tế thứ nhất trong kinh tế giới nước nhà
“Nhất Sĩ, nhì Phương, tam Xường tứ Bưởi” tuy chỉ xếp thứ 4 danh sách bốn người giàu có nhất Việt Nam vào những năm đầu của thế kỷ 20 nhưng doanh nhân Bạch Thái Bưởi lại được nhiều thế hệ người Việt ca tụng như một tấm gương khởi nghiệp thành công từ nghịch cảnh, quản trị nhiều doanh nghiệp chi nhánh mà giờ đây gọi là tập đoàn, nhờ văn hoá doan nghiệp, ý chí doanh chủ, tinh thần dân tộc của một quý tộc Việt.
Tôi cũng cũng nghiệp học quản trị kinh doanh, quản trị doanh nghiệp từ nhỏ tới lớn và rất chú trọng văn hoá doanh nghiệp ngay từ lúc khởi nghiệp, những khi tìm hiểu và nghiên cứu về đạo kinh doanh của cụ Bạch Thái Bưởi thì tôi thấy rằng ngay từ thời loạn lạc, cạnh tranh khốc liệt, bị tư sản mại bản chèn ép tư sản bản địa, cụ Bạch Thái Bưởi đã là bậc thầy về quản trị tài năng và văn hoá doanh nghiệp một cách chân thật, tự nhiên xuất chúng như bản thân uy tín thương hiệu mà quản trị hiện đại giờ đây mới nói tới.
Xây dựng bản sắc văn hoá vững mạnh, doanh nghiệp hùng mạnh. Thành viên công ty làm việc hiệu suất cao dựa vào kết quả, xây dựng môi trường làm việc hạnh phúc và phát triển hệ quản trị bền vững. Xây dựng văn hoá doanh nghiệp mạnh tạo niềm tin cho khách hàng, tạo dựng đoàn kết, gắn bó đội ngũ, tạo thói quen tốt cho nhân viên, nâng cao năng xuất, chất lượng hiệu quả công việc. Duy trì và lan toản văn hoá doanh nghiệp, phát triển bền vững.
Cụ thể là văn hoá doanh nghiệp hữu hình là logo dễ nhận biết nhất là cờ vàng mỏ neo, ba sao, và khẩu hiệu “Người Ta đi tàu Ta”, “Người Việt đi tàu Việt”, nhà máy bên bờ Sông cấm, các văn phòng, biển hiệu, đồng phục, mỹ thuật tàu thuyền của 30 con tàu ngược xuôi các con sông Bắc Kỳ và đình đám là hạ thuỷ tàu Bình Chuẩn năm 1919 và cập cảng Sài Gòn năm 1920, cùng tàu Sông Giang, Việt Đăng, ba tàu chạy ven bể Đông Dương.
Văn hoá hữu hình là tinh thần tự tôn dân tộc, phụng sự đồng bào, “người Việt Nam giúp người Việt Nam”. Sứ mệnh kinh doanh Giang Hải Luân Thuyền Bạch Thái Công Ty từ sông ra biển lớn, từ Nam Định ra Hải Phòng lập mua nhà máy đóng tàu bên bờ Sông Cấm, giống ý nghĩa nhận diện thương hiệu cờ vàng, mỏ neo, ba sao tượng trưng cho người Việt chung nhau máu đỏ, da vàng, ba miền phải thống nhất ba miền Bắc, Trung, Nam, và độc lập khỏi Pháp, mỏ neo là nghề kinh doanh chính, vận tải thuỷ, giúp giao thương buôn bán kinh doanh vùng miền thuận lợi.
Bình Chuẩn tức bình đẳng “không trọng nông, ức thương”, nội thương và ngoại thương được thúc đẩy mạnh mẽ, “phi thương bất phú”, tiếp tục chính sách ty Bình Chuẩn từ thời nhà nho cấp tiến Đặng Huy Trứ, triều Nguyễn, để “dân quốc phú cường” (dân giầu nước mạnh) đúng như ý nghĩa sâu xa tên tàu Bình Chuẩn. Muốn vậy phải có tầng lớp quý tộc đủ mạnh khẳng định tâm tài người Việt, kêu gọi đồng bào ủng hộ, giúp sức bằng bỏ tàu Tây, Tàu, đi tàu Ta.
Tư tưởng xuyên suốt trong văn hóa kinh doanh là dân quốc phú cường giành lại độc lập; thức tỉnh mở mang dân trí, đổi mới văn hóa; đua tranh với tư bản nước ngoài, khẳng định vị thế của doanh nhân Việt Nam. Ngắn gọn có thể thấy những bài học kinh doanh của cụ như dám đi bằng đôi chân của mình, dám tận dụng thời cơ, dám tin người, dám tiếp thu tân thư, dám vận dụng tinh thần yêu nước, dám cạnh tranh đến cùng, dám sáng tạo, dám mở rộng thị trường, dám đi lại từ đầu.
Tinh thần cụ Bưởi là hiện thân của tinh thần quý tộc cao quý. Cụ ảnh hưởng của Nho giáo, ngũ thường: nhân, lễ, nghĩa, trí, tín, nhưng lại sớm tiếp cận văn minh Pháp. Nhưng cụ vẫn là người Việt Nam. Kinh doanh trong nghịch cảnh, vượt nghịch cảnh bằng văn hoá doanh nghiệp, trọng dụng nhân tài. Cái bài học hay là cụ Bạch Thái Bưởi kế thừa tinh hoa của văn minh nhân loại, đóng tàu Tây, phát huy tinh thần dân tộc Việt Nam ta, để làm bản sắc riêng cho doanh chủ tinh thần quý tộc Việt. Cụ được cả hai vua triều Nguyễn là Khải Định và cựu hoàng Bảo Đại ban thưởng cho cụ Bạch Thái Bưởi vì tinh thần thành tín, đạo nghĩa, ý thức trách nhiệm. www.lux-cruises.com
Về doanh chủ Phạm Hà
Ông Phạm Hà là Chủ tịch kiêm CEO LuxGroup và là một chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực du lịch sang trọng. Ngoài lĩnh vực kinh doanh, ông còn là một người say mê sưu tập tranh, đồ cổ, viết báo về thương hiệu, kinh tế, quản trị kinh doanh và sách về di sản văn hóa, lịch sử và mỹ thuật
